Iyun &ndash; O&lsquo;zbekistonda g&lsquo;alla o&lsquo;rib olinadigan payt. Don masalasiga mas&rsquo;ullar bu yil O&lsquo;zbekistonda har yilgidanda ko&lsquo;proq g&lsquo;alla hosili kutilayotganini aytishadi. &nbsp;Ammo bugun qaysi bir xonadonga yoki novvoyxonaga bormang, u yerda pishirilayotgan nonlarning asosiy qismi qozoq unidan yoki hech bo&lsquo;lmaganda, qozoq uniga o&lsquo;zbek unini qo&lsquo;shish orqali tayyorlanayotganiga guvoh bo&lsquo;lasiz.
Savol tug&lsquo;iladi: nima uchun o&lsquo;zbekistonliklar non va boshqa turli pishiriqlar uchun uchun qozoq unini afzal ko&lsquo;rishadi? Qozoq uni sifat borasida o&lsquo;zbek unidan nimasi bilan ustunroq?
&nbsp;
Shu va boshqa savollarga Qishloq xo&lsquo;jaligi vazirligi boshqarma boshlig&lsquo;i o&lsquo;rinbosari Abdulla Mansurov suhbatda javob berdi.
<figure class="iframe"><iframe src="https://www.youtube.com/embed/t7OpYsZuYL4" width="800" height="450" frameborder="0" allowfullscreen="allowfullscreen" data-mce-fragment="1"></iframe></figure>
&mdash; Abdulla aka, siz ishlaydigan boshqarma vazirlikda qanday vazifani bajaradi?
&mdash; Boshqarmamiz nomi &ndash; G&lsquo;allachilik va dukkakli don ekinlari boshqarmasi. Bu boshqarma boshoqli va dukkakli donli ekinlarini respublika bo&lsquo;yicha jamlashtirish, navlarni tanlash, joylashtirish bo&lsquo;yicha ishlarni olib boradi. Bu ekinlarning vegetatsiya, o&lsquo;suv davrida monitoringini olib boramiz. Ya&rsquo;ni sug&lsquo;orish, o&lsquo;g&lsquo;itlash&hellip;
&nbsp;
&mdash; Nega o&lsquo;zbek uni sifat borasida qozoq unidan ortda qolmoqda?
&mdash; Xalqaro standartlar bo&lsquo;yicha bug&lsquo;doy doni 5 ta sinfga bo&lsquo;linadi. Birinchidan &ndash; uchinchi sinfgacha bo&lsquo;lgan donlar oziq-ovqat, non yoki konditer mahsulotlarini pishirish uchun mo&lsquo;ljallangan. To&lsquo;rtinchi va beshinchi sinf donlari esa ko&lsquo;proq chorvaga ozuqa sifatida berish uchun yetishtiriladi. Demak, dunyodagi asosiy maydonlarda birinchi va ikkinchi sinf bug&lsquo;doylari yetishtirilmaydi, ularni o&lsquo;stirish uchun o&lsquo;ziga yarasha sharoit kerak, o&lsquo;ziga yarasha tuproq, iqlim sharoiti talab etiladi. Shuning uchun dunyoda asosan uchinchi sinf bug&lsquo;doylari yetishtiriladi va yeyiladi.
Nafaqat O&lsquo;zbekiston va Qozog&lsquo;istonda, balki Yevropa va Amerika davlatlarida ham uchinchi sinf bug&lsquo;doyidan non qilib yeyiladi. Uchinchi, to&lsquo;rtinchi yoki birinchi sinf bug&lsquo;doylarining farqi, o&lsquo;sha siz aytgandek, kleykovinada farq qiladi.
Bu miqdorning foizlarda o&lsquo;lchanadigan ko&lsquo;rsatkichlari bor. Masalan, 23 foizdan 27 foizgacha bo&lsquo;lgan kleykovina uchinchi sinf bug&lsquo;doyiga to&lsquo;g&lsquo;ri keladi. Qozog&lsquo;istonda ham uchinchi sinf bug&lsquo;doylarining kleykovinasi 27 foiz bo&lsquo;lsa, bizning o&lsquo;zbek bug&lsquo;doyining yopishqoqligi 27 foizni beradi.
Kleykovina sifatida biroz farq bo&lsquo;ladi. Indikator deformatsiya kleykovina deydi, ya&rsquo;ni xamir qilgandan keyin kleykovinaning qaytarish ko&lsquo;rsatkichi. Qozog&lsquo;istonnikida bu yuqoriroq bo&lsquo;ladi, biznikida esa sal kamroq. Shuning uchun ularning xamirida shishish biroz farqli bo&lsquo;ladi.
Bu ko&lsquo;rsatkichlar nima sabab yuqori? Qozog&lsquo;istonda g&lsquo;alla ko&lsquo;proq lalmi yerlarda yetishtiriladi. Ha, sug&lsquo;oriladigan yerlarda dunyo bo&lsquo;yicha ko&lsquo;p yillik tajribalar ham bor, ko&lsquo;p yillik natijalarda ham sug&lsquo;oriladigan yerlarda yetishtiriladigan bug&lsquo;doy lalmi yerlarda yetishtirilganiga nisbatan sifati bir muncha pastroq bo&lsquo;ladi. Bu &ndash; dunyo amaliyotidagi narsa.
O&lsquo;zbekiston sharoitida 3 ta ilmiy-tadqiqot instituti bor, bular 1997 yilda ochilgan va hozirgacha ishlab kelayotgan Andijondagi Don va dukkakli ekinlar ilmiy-tadqiqot instituti, Qashqadaryoda Janubiy dehqonchilik ilmiy-tadqiqot instituti va Jizzaxda Lalmikor dehqonchilik ilmiy-tadqiqot instituti. Bu uchala institutlar ham bug&lsquo;doyning sifati, ertapisharligi va respublika bo&lsquo;yicha turli hududlarga mos keladigan navlarini yaratish bilan shug&lsquo;ullanadi.
Bugungi kunda shu 3 ta institutning sohada ko&lsquo;plab yutuqlari bor. Ular hozirgacha davlatga 50dan ortiq yangi navlarni topshirishdi.&nbsp;
&nbsp;
<a href="https://kun.uz/uz/news/2022/06/23/ozbekistonliklar-nega-qozoq-unini-maqul-kormoqda">Manba</a>

Don masalasiga mas’ullar bu yil O‘zbekistonda har yilgidan-da ko‘proq g‘alla hosili kutilayotganini aytishadi. Ammo nega o‘zbekistonliklar non va turli pishiriqlar uchun qozoq unini  ko‘proq ma’qul ko‘rishadi?

Biz haqimizda

Murojaat